باران بذر | خرید انواع بذر ، کود و سموم کشاورزی
نویسنده: سید علی رضوی 
کمبود آهن در گیاهان
به طور کلی، کمبود آهن یک اختلال تغذیه ای عمده برای محصولاتی است که در اغلب خاک ها به ویژه خاک های آهکی رشد می کنند و باعث کاهش رشد رویشی و همچنین کاهش قابل توجه عملکرد و کیفیت این گیاهان می شود. با پیشرفت در تکنیک های طیف سنجی جرمی، دانش قابل توجهی در مورد تغییرات در پروفایل های پروتئینی بخش های مختلف گیاه در نتیجه کمبود آهن به وجود آمده است. تغییرات در پروفایل پروتئین تیلاکوئیدها از چندین گونه با استفاده از روش های الکتروفورز دو بعدی مبتنی بر ژل بررسی شده است، و از همین تکنیک ها برای بررسی تغییرات در پروفایل پروتئوم ریشه گوجه فرنگی، چغندرقند، خیار و بسیاری از گیاهان دیگر استفاده شده است. این بررسی ها نتایج اصلی حاصل از کمبود آهن در گیاهان را نشان می دهد. درک بهتر مکانیسم های دخیل در هموستاز ریشه آهن از دیدگاه کل نگر ممکن است توانایی ما را برای افزایش پاسخ های تحمل کمبود آهن در گیاهان را تقویت کند.
در این راهنما در نظر داریم نقش آهن در رشد گیاهان را بررسی کنیم. در صورتی که برای رفع کمبود آهن گیاهان خود به مشاوره نیاز دارید با ما تماس بگیرید.
نقش آهن در رشد گیاهان
آهن (Fe) به عنوان ششمین عنصر فراوان در جهان همچنین چهارمین عنصر فراوان در پوسته زمین شناخته می شود. این ماده معدنی برای اغلب موجودات زنده روی زمین، یک عنصر ضروری به حساب می آید. با این حال، خواص شیمیایی آن در محیط های اکسیژن دار در دسترس بودن آن را محدود می کند. براساس تحقیقات انجام شده، کمبود آهن یک پدیده گسترده در میان حیوانات و گیاهان است. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، کم خونی (از جمله کم خونی ناشی از کمبود آهن) بیش از 2 میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تاثیر قرار می دهد.
علاوه بر انسان ها، در محصولات زراعی و به ویژه در آنهایی که در خاک های آهکی رشد می کنند، کمبود آهن یک اختلال عمده تغذیه ای محسوب می شود که کاهش رشد رویشی و کاهش قابل توجه عملکرد و کیفیت محصولات را در پی دارد. با توجه به تحقیقاتی که بر روی گیاهان انجام شده است، اکنون مجموعه قابل توجهی از دانش در طول دوره ژنومی با توجه به جنبه های مولکولی مکانیسم های جذب آهن گیاهی که در پاسخ به دسترسی محدود آهن ایجاد می شوند، پدید آمده اند. رویکردهای پروتئومیک ابزارهای بسیار خوبی برای تعیین برنامه ریزی مجدد متابولیک عمومی مورد نیاز برای حفظ کلیه نیازهای گیاهان به آهن ب شمار می روند. آگاهی از چگونگی واکنش گیاهان به محدودیت آهن در سطح پروتئومی، لایه جدیدی از اطلاعات در مورد فرآیندهای هموستاز آهن را فراهم می کند که در نهایت می تواند به کاهش اثرات کمبود آهن در محصولات کمک کند. در ادامه مطالب تغییرات و عوارض ناشی از کمبود آهن در گیاهان را بررسی خواهیم کرد.
آهن موجود در خاک
به طور کلی، آهن در اغلب خاک های طبیعی به طور فراوان وجود دارد. آهن موجود در خاک به دو شکل اصلی است که شامل آهنی (Fe2+) و آهنی (Fe3+) می باشد. این اتم ها دارای بار مثبت هستند که به سطوح ذرات خاک که بار منفی دارند می چسبند. این گونه اتم ها درست مانند آهنربا کار می کنند و آهن را در جای خود نگه می دارند. این پیوندهای قوی اغلب بیش از 50000 پوند در هر جریب، آهن را در خاک نگه می دارند. رنگ قرمز خاک در برخی از مناطق ناشی از آهن متصل به سطح خاک است. معمولا اغلب این آهن ها به گونه ای نیستند که گیاهان بتوانند به راحتی آنها را از خاک جذب کنند. گیاهان برای ورود آهن به سیستم خود، ریشه های خود را باید از سطوح خاک بیرون بکشند.
pH خاک می تواند بر میزان توانایی گیاهان در جذب آهن تأثیر بگذارد. در اوکلاهامای ایالات متحده، سمت شرقی این ایالت دارای خاک های اسیدی است. بارندگی بیشتر کمک می کند تا عناصر اساسی خاک مانند کلسیم و پتاسیم از بین برود و PH پایین تری در خاک باقی بماند. سمت غربی این ایالت تمایل به خاک های قلیایی یا پایه با pH بالای 7 دارد. در اوکلاهاما غربی نسبت به شرق اوکلاهاما بارندگی کمتر رخ می دهد و خاک این مناطق حاوی کلسیم بیشتری است که PH را بالا نگه می دارد. به طور معمول، در pH های پایین، اغلب گیاهان آهن کافی را از خاک دریافت می کنند.
اغلب گیاهان در خاک های زیر PH 6 با کمبود آهن روبرو نیستند. با این حال، برخی از گیاهان وجود دارند که در pH 6 نیز با کمبود آهن دست به گریبان هستند. این در حالی است که برخی دیگر تا زمانی که pH از 7 بیشتر نشود دچار کمبود آهن نمی شوند.
علاوه بر pH، سایر عوامل خاک می توانند توانایی گیاهان را برای جذب آهن محدود کنند. خاک هایی با محتوای رس بالا که اغلب به عنوان خاک های”سنگین” شناخته می شوند، ممکن است آهن کمی در دسترس داشته باشند. این خاک ها معمولاً مواد آلی کمتری دارند که به گیاهان کمک می کند آهن را وارد سیستم خود کنند. افزودن کمپوست به این خاک ها می تواند به رفع این مشکل کمک کند. خاک های سنگین اغلب با مشکل تراکم و زهکشی مواجه هستند. در خاک هایی که برای مدت طولانی مرطوب می مانند یا زهکشی نمی شوند، ریشه ها هوای کافی دریافت نمی کنند و توانایی جذب آهن را کاهش می دهند. بهبود زهکشی یک منطقه با افزودن کمپوست می تواند بسیار کمک کننده باشد. علاوه بر این، فراوانی بیش از حد فسفر می تواند جذب آهن را محدود کند. فسفر از ورود آهن به گیاهان جلوگیری می کند، بنابراین کوددهی با کودهای بدون فسفر (مثلاً 20-0-5) باعث خروج فسفر از خاک می شود و گیاهان را راحت تر به آهن موجود در خاک می رساند.
پیشنهاد ما :
خرید بذر و سموم کشاورزی در شیراز
علائم کمبود آهن در گیاهان
معمولا علائم کمبود آهن با گذشت زمان آشکارتر می شود. برگ های جدید در نزدیکی انتهای شاخه ها یا بالای گیاه ابتدا شروع به زرد شدن می کنند. آنها همچنین علامتی به نام کلروز بین رگه ای را ایجاد می نمایند. رگبرگ هایی که از میان برگ ها عبور می کنند همچنان سبز خواهند بود، در حالی که نواحی بین آنها زرد می شوند. همانطور که کمبود آهن شدیدتر می شود، رگبرگ ها نیز می توانند به تدریج روشن شوند. در این هنگام لکه های قهوه ای روی برگ ها ظاهر می گردد. این لکه های قهوه ای کم کم گسترش می یابند و در نهایت برگ ها از بین می روند.
در صورتی که PH خاک در حد قابل قبولی برای گیاه باشد همچنین هنگامی که میزان آهن قابل دسترس گیاه کم است، باید آهن به خاک اضافه شود. این کار را می توان با استفاده از کود آهن انجام داد. کودهای آهن معمولا حاوی سطح نسبتاً بالایی از آهن هستند که پس از اضافه شدن به خاک مقداری از آن بلافاصله در دسترس گیاهان قرار می گیرد. مابقی آهن به ذرات خاک متصل می شود و به افزایش سطح آهن در خاک کمک می کند. برخی از کودهای آهن معمولی همچنین حاوی گوگرد، کلسیم و باکتری های خاک هستند که همگی به افزایش سطح آهن موجود در گیاه کمک می کنند.
معمولا درختانی که با کمبود آهن مواجهه هستند گزینه دیگری برای اصلاح کمبود آهن خود دارند. مکمل های آهن مانند سیترات آمونیوم فریک را می توان مستقیماً به تنه درختان تزریق کرد. این روش تنها باید توسط متخصصان آموزش دیده انجام شود و لازم به ذکر است که این روش یک راه حل موقت به حساب می آید. خاکی که درختان در آنها کاشته شده اند را نیز می توان باید با کاهش pH یا با افزودن آهن درمان کرد. درخت بدون اصلاح خاک، مجددا با کمبود آن مواجهه خواهد شد.
رفع کمبود آهن در گلخانه
گیاهان گلخانه ای ممکن است در طول زمان دچار کمبود کلیه مواد مغذی شوند. کمبود آهن به ویژه در مورد گل اطلسی، کالیبراکوآ، پانسی، وربنا و دیانتوس یک مشکل به حساب می آید. این گیاهان در pH نسبتاً پایین، حدود 6.2 دچار کمبود آهن می شوند. کمبود آهن معمولاً دیرتر در دوره رشد رخ می دهد، زیرا در محیط با pH پایین آغاز می شود و تمایل به بالا رفتن دارد. چنانچه PH بالاتر از 6.2 باشد، می توان آن را با استفاده از کود اسیدی یا با کاهش pH آب آبیاری کاهش داد. در صورت عدم امکان کاهش pH، می توان از مکمل های آهن استفاده کرد.
تغییرات ناشی از کمبود آهن در پروتئوم ریشه
هنگامی که آهن در گیاهان کمیاب باشد، معمولا آنها یک تغییرات مورفولوژیکی و بیوشیمیایی ایجاد می کنند که منجر به افزایش ظرفیت جذب آهن آنها می شود. به این تغییرات مووفولوژیکی استراتژی شماره یک می گویند. تغییرات مورفولوژیکی شامل تورم نوک ریشه و تشکیل ریشه های جانبی، موهای ریشه و سلول های انتقالی است که سطح ریشه را افزایش می دهد. تغییرات بیوشیمیایی منجر به افزایش توانایی برای به دست آوردن آهن می شود.
به طور کلی، رایج ترین رویکرد مورد استفاده برای مطالعه تغییرات در پروتئوم ریشه پس از فقر آهن، یک رویکرد مبتنی بر ژل است که با استفاده از الکتروفورز دو بعدی انجام می شود.
سخن پایانی
در این راهنما با اثرات مخرب کمبود آهن در گیاهان آشنا شدید. در صورتی که به راهنمایی و مشاوره برای رفع کمبود گیاهان خود نیاز دارید، با ما تماس بگیرید.
